با نگاهی به ترکیب بازیکنان تیم ملی فوتبال ایران حاضر در جام جهانی ۲۰۲۲ درمیابیم که “کریم انصاریفرد” و “علی قلی زاده” دو بازیکن از استان محروم اردبیل در سه بازی مرحله گروهی برای ایران به میدان رفتند. در نگاه نخست می توان با یاد‌آوری نام “علی دایی” در رشته فوتبال و “حسین رضا زاده” در رشته وزنه برداری بعنوان دو اسطوره ورزش ایران به سطح استعداد های موجود در این استان همچون سایر استان های محروم دیگر ایران پی‌برد اما نکته بسیار مهمتر پس از بررسی مسیر شکوفایی این دو فوتبالیست نمایان می‌شود.

------------------------------------

در یکی از اردوهای تدارکاتی تیم لیگ برتری سایپا در استان اردبیل، کریم انصاریفرد در آکادمی جوانان باشگاه سایپا پذیرفته شد و مسیر شکوفایی و پیشرفت این استعداد تا حضور در تیم ملی و لیگ‌های اروپایی شکل گرفت. جالب تر اینکه دیگر بازیکن اردبیلی تیم ملی یعنی علی قلی زاده نیز از طریق باشگاه سایپا به فوتبال ایران معرفی شده است تا هر دو بازیکن از اردبیل به کرج منتقل شوند. بر این اساس، این واقعیت که استعدادهای برتر ورزشی در استان های محروم، محکوم به مهاجرت اجباری هستند، بیش از پیش اثبات می‌شود. این رویه نه‌تنها در فوتبال بلکه در بسیاری از رشته های‌ورزشی دیگر نیز اتفاق می‌افتند.

لیست ملی پوشان حاضر در جام جهانی ۲۰۲۲ به شرح زیر است:

امیر عابدزاده، روزبه چشمی، میلاد محمدی و سیدمجید حسینی (تهران)، مرتضی پورعلی‌گنجی، رامین رضاییان، شجاع خلیل‌زاده و ابوالفضل جلالی (مازندران)، سعید عزت‌اللهی، علیرضا جهانبخش و صادق محرمی (گیلان)، احسان حاج‌صفی و علی کریمی (اصفهان)، پیام نیازمند و مهدی ترابی (البرز)، علی قلی‌زاده و کریم انصاری‌فرد (اردبیل)، احمد نوراللهی و سردار آزمون (گلستان)، علیرضا بیرانوند و وحید امیری (لرستان)، سیدحسین حسینی (فارس)، مهدی طارمی (بوشهر)، حسین کنعانی‌زادگان (خوزستان) و سامان قدوس (متولد خارج از ایران)

با بررسی مسیر ورزشی چند ورزشکار از استان های محرومی همچون کردستان و کرمانشاه می توان دریافت که تفاوت رسیدن به موفقیت برای ورزشکاران این دو استان با استان های صنعتی همچون اصفهان، کرمان، تهران و خوزستان، بسیار چشمگیر و قابل تامل است. این ورزشکاران خود را ملزم به کوچ و مهاجرت اجباری به سایر استان های کشور خواهند دید زیرا با ماندن در زادگاه خود، بعید است چیزی به جز گذران عمر و درجا زدن در پایین ترین سطح مسابقات نصیبشان شود.

وریا غفوری (ملی پوش فوتبال): لیگ شهرستان سنندج > لیگ استان کردستان > پاس همدان > شهرداری تبریز > نفت تهران (لیگ برتر)

کاوه رضایی (ملی پوش فوتبال): لیگ شهرستان اسلام‌آباد غرب > لیگ استان کرمانشاه > آکادمی فولاد خوزستان (لیگ برتر)

مصطفی احمدی (فوتبالیست لیگ برتری): لیگ شهرستان بانه > لیگ استان کردستان > شهرداری تبریز > پارسه تهران > سیاه‌جامگان خراسان (لیگ برتر)

حال اگر این مسیر را برای یک فوتبالیست اهل استان های اصفهان یا کرمان در نظر بگیریم درمیابیم که برای جوانان و نوجوانان با استعداد فرصت پیشرفت با کم ترین هزینه از قبل فراهم شده است و ایشان باید تنها در یک تست شهرستانی شرکت کنند تا مستقیما به بالاترین سطح ورزش معرفی شوند.

آیا ارتباطی بین توزیع امکانات اقتصادی و صنعتی در هر استان و توسعه ورزش در آن استان وجود دارد؟!

با نگاهی به شانزده تیم حاضر لیگ برتر فوتبال ایران در فصل ۱۴۰۰-۱۴۰۱ می توان دریافت که این تیم ها در هشت استان از ۳۱ استان کشور فعالیت دارند. تعداد و نحوه پخش و توزیع تیم‌های صنعتی در چند استان پر رنگ تر و قابل تامل تر است و ممکن است ارتباط مستقیمی بین وجود استعداد یا تعداد هواداران فوتبال وجود نداشته باشد. این امر وقتی بیشتر مورد توجه قرار می گیرد که جمعیت تماشاگران حاضر در استادیوم های این مناطق گاهی به ۱۰ درصد هم نمی رسد. از طرفی ممکن است توزیع عادلانه تر امکانات یا بهره گیری بهتر از امکانات موجود در استان های محروم تر، عدالت را در کشور بهتر و سریعر جاری سازد.

جدول لیگ برتر فوتبال

ذوب‌آهن اصفهان، صنعت نفت آبادان (خوزستان)، استقلال (تهران)، پرسپولیس (تهران)، مس رفسنجان (کرمان)، نفت مسجدسلیمان (خوزستان)، آلومینیوم اراک (مرکزی)، گل‌گهر سیرجان (کرمان)، فولاد خوزستان، هوادار تهران، مس کرمان، ملوان بندر انزلی (گیلان)، پیکان تهران، سپاهان اصفهان، نساجی مازندران و تراکتور تبریز (آذربایجان شرقی) در این دوره از رقابت ها حضور دارند.

سهمیه استان های کشور در این رقابت ها به شرح زیر است:

تهران (۴)، خوزستان (۳)، کرمان (۳)، اصفهان (۲)، گیلان (۱)، آذربایجان شرقی (۱)، مازندران (۱)، مرکزی (۱)

پس از بررسی مالکیت این تیم ها مشخص شد که تنها پنج تیم بصورت خصوصی یا نیمه خصوصی در این رقابت ها اداره می شوند و یازده تیم باقیمانده تحت نظر مستقیم دولت درحال فعالیت هستند. اگر به فوتبال ایران نگاه کنیم تقریبا همه باشگاه های ما یا متعلق به دولت هستند و یا به نحوی از امکانات دولتی استفاده می‌کنند.

تیم‌های خصوصی یا نیمه‌دولتی حاضر در این رقابت‌ها

تراکتور | مالک: محمدرضا زنوزی مطلق (مالک هواپیمایی آتا و رخش خودرو دیزل)

نساجی | مالک: رضا حدادیان (مالک شرکت هواپیمایی وارش)

هوادار | مالک: علیرضا معصومی (مالک هلدینگ بازرگانی معصومی)

گل گهر | مالک: شرکت معدنی و صنعتی گل گهر سیرجان (کرمان)

نکته: اگر چه شرکت شرکت معدنی و صنعتی گل گهر سیرجان را در ظاهر می توان دربین شرکت های خصوصی قرار داد اما باتوجه به ترکیب هیات مدیره و سهامداران اصلی این شرکت (فولاد مبارکه اصفهان، گروه مدیریت سرمایه گذاری امید {۷۰% سهام مطعلق به بانک سپه}، سرمایه گذاری توسعه معادن و فلزات، توسعه معدنی و صنعتی صبانور، سرمایه گذاری سپه) ممکن است بتوان این شرکت را در زیرمجموعه شرکت های دولتی دسته بندی کرد.

ملوان | مالک: نیروی دریایی ارتش (۳۰%) + پژمان نوری و مازیار زارع (۷۰% بصورت موقت)